Kako se najčešće javlja u dobu od treće decenije pa na dalje, diskus hernija se smatra bolešću odraslih, ali to ne znači da se njena pojava isključuje kod dece i adolescenata.
Iako u znatno manjem procentu, populacija ranog uzrasta sve češće se nalazi među pacijentima sa ovim obolenjem, a simptomatično je i to što što sistematski pregledi govore da znatan broj dece ima sve predispozicije za razvoj bolesti u kasnijem životnom dobu.
Normalan materijal diska kod dece je savitljiv i elastičan što znači da poseduje bolju izdržljivost pritisaka na kičmu, no traumatične povrede jakog intenziteta, i abnormalna struktura diska su najčešći uzroci diskus hernije kod dece.
Mogućnosti problema sa diskovima u najranijem uzrastu treba pokloniti punu pažnju u delu preventive, naročito zbog savremenog načina života mladih.
Uzroci i predispozicije za razvoj diskus hernije
Mladi u uzrastu od 4 do 17 godina su, u novije vreme, deo populacije koji spada u rizičnu grupu kada je u pitanju bol u leđima.
Među uzrocima se izdvajaju:
- nedovoljna fizička aktivnost
- dugotrajno sedenje posebno u nefunkcionalnoj pozicijii kičme
- gojaznost
- izloženost kičmenog stuba prekomernoj težini tereta (rančevi za školu)
- napori prilikom sportskih aktivnosti
Način života mladih u današnje vreme orijentisan je više na sedenje i aktivnosti koje se obavljaju u sedećem položaju, od učenja do druženja, hobija i igara preko interneta, a fizička aktivnost koja je neophodna za pravilan razvoj kičme sve više se svodi samo na obavezne časove u školi.
Gojaznost koja je, takođe veliki problem i jedan do uzročnika nastanka bolova u leđima i donjim eskstremitetima nastala je kao posledica nedovoljne fizičke aktivnosti uz loše fomirane konzumentske navike. Uloga roditelja, ali i nastavnika u ovom delu života je nezamenljiva, pa je tako na njima i najveća odgovornost za preventivno delovanje.
Simptomi i dijagnostika
Dosadašnja iskustva lekarske prakse govore da se diskus hernija u ranom uzrastu najčešće javlja u dobu između 12 i 17 godina, i to najčešće kod onih koji se žale na bol u leđima.
Iako procent dijagostikovane diskus hernije kod mlađih pacijenata koji se žale na bol u leđima nije visok, zabrinjavajuće je to što već u ovom uzrastu postoji veliki broj onih koji imaju razvijen neki od deformiteta, ili u položaju tela, ili u životnim navikama koje relativno brzo mogu razviti problem sa diskovima.
Svaka vrsta bola u leđima i nogama u ovom uzrastu mora se detaljno istražiti iz razloga što deca imaju mnogo širi spektar simptoma poremećaja diska nego kada su u pitanju odrasli. Najviše problema u ovom uzrastu zabeleženo je na nivou L4-5 kičmenog stuba, nešto manje kod L5-S1 i L3-4.
Ono što je karakterisitično za ovaj uzrast jeste i odsustvo neuroloških problema koji su prisutni kod odraslih i koji, između ostalih, alarmiraju na dijagnostiku diskus hernije. Zbog toga je i otežano postavljanje dijagnoze bez rendgenskih snimaka, komjuterizovane tomografije, ili magnetne rezonance lumbalne regije. Problemi sa glavoboljom uz uredne testove ravnoteže i koordinacije su vrlo često javljaju kao prateći simptomi bola u leđima i slabog trnjenja nogu.
Genetski faktor je takođe važan budući da 20-60 % adoslecenata sa dijagnozom diskus hernije imaju najmanje jednog od roditelja sa izraženim degenerativnim promenama na kičmi.
Lečenje diskus hernije kod dece i adolescenata
Dijagnostikovan na vreme, poremećaj diskova u ranom uzrastu, najčešće se vrlo uspešno otklanja klasičnom metodama, veoma retko je potrebna hirurška intervencija.
Uzdržavanje od sportskih i ostalih aktivnosti, mirovanje, uz propisane analegetike, veoma brzo daju prve vidljive rezultate oporavka.
Nakon prestanka bolova potrebno je slediti uputstva lekara, fizijatara u prvom redu, i redovno se pridržavati propisanih fizikalnih terapija. U većini slučajeva, nakon 4-6 nedjelja sprovođenja odgovarajuće fizikalne terapije, pacijent se može smatrati sposobnim za životne aktivnosti u redukovanom obliku. Ovo znači da se mlada osoba mora i dalje upućivati na upražnjavanje odgovarajućih vežbi, uz istovremeno izbegavanje pokreta koji bi mogli pogoršati stanje (sportske aktivnosti, podizanje tereta i slično).
Hirurška intervencija kod mladih osoba se izbegava budući da je kičma u razvoju mnogo osetljivija nego kod odraslih pacijenata kod kojih je razvoj završen, ali ukoliko je neophodno radi se postupcima koji daju uspešnost izlečenja u 95%.
Postoperativni oporavak ne traje drugo, i prateći uputstva lekara, uz odgovarajuće fizikalne tretmane mlada osoba se uspešno vraća redovnim aktivnostima.
Nakon svega, najbitnije je korigovati usvojene životne obrasce u smeru u kome bi trebalo izbegavati iniciranje stanje za povratak problemu sa diskusima.