Uvac – dom beloglavih supova i najlepša prirodna oaza

Prirodno dobro, specijalni rezervat prirode “Uvac”, poslednjih godina beleži ekplozivan rast na polju turizma. Brojni vidikovci sa Instagram objava, kanjonska dolina sa uklještenim meandrima, pećine pune stalaktita i stalagmita, nepregledno zelenilo obronaka Zlatara i najveće ptice na našim prostorima – beloglavi supovi, čine ovu turističku destinaciju jednu od najlepših i najposećenijih u Srbiji.

Ljudi se pre odlučuju da putuju na grčka ostrva, idu u šoping do Pandorfa ili Palma Nove, obilaze glamurozne prestonice Pariz i London, uplaćuju putovanja na daleke destinacije poput Maldiva, Kube ili Tajlanda, a da prethodno nisu otkrili čari svoje zemlje. Uvac je jedan od bisera Srbije, a videćete i zašto.

Gde se nalazi Uvac?

Uvac je reka koja protiče između planina Zlatibor i Zlatar i glavna je pritoka Lima. Predstavlja deo prirodne granice između Republike Srbije i Federacije Bosne i Hercegovine. Na njoj su izgrađene dve hidroelektrane „HE Kokin brod“ i „HE Uvac“, te su nastala tri veštačka jezera: Sjeničko, Zlatarsko i Radoinjsko. Veći gradovi u okolini su Nova Varoš i Sjenica.

Za turizam je svakako najbitnije Sjeničko ili Uvačko jezero, nastalo pregrađivanjem reke Uvac 1979.godine i izgradnjom kamene brane kod sela Akmačići. Upravo to je mesto do koga možete stići autom i ukrcati se na brodić kojim ćete krstariti jezerom i upoznati se sa svim čarolijama krečnjačkog masiva Pešterske visoravni.

Kako su nastali meandri Uvca?

Impozantni kanjon Uvca je nastao rečnom erozijom vertikalnog tipa. Kada je korito počelo da se spušta, reka je probila samo najmekše delove stena formirajući duboke meandre. Upravo ti meandri se danas nalaze na razglednicama Srbije i brojnim promotivnim You Tube videima, kao jedno od najlepših mesta u Srbiji.

Šta posetiti na Uvcu?

Ukoliko biste se odlučili za jednodnevnu avanturu, vaš dan bi bio ispunjen do poslednje sekunde. Obavezno sa sobom nosite vodu, hranu, rezervnu majicu, jer od momenta ulaska u čamac, uplovljavate u divlju prirodu. U momentu kada stignete do kamene brane visoke 110m u selu Akmačići, vidite samo deo jezera dugog 25km, bogatog ribom i okruženog stenama sa kojih vas posmatraju beloglavi supovi. Ukrcate se u čamac i lagano plovite jezerom uz priču lokalnog vodiča o svim tajnama Uvca.

Jedna od njih je potopljeni most na Žvalama (oko 60m pod vodom) koji je bio deo starog carskog puta između Istanbula i Sarajeva. Druga tajna je Ledena pećina, koja je ime dobila po konstantnoj godišnjoj temperaturi od 8 stepeni. Do nje se može stići samo čamcem i to uz pratnju lokalnog vodiča. Nije uređena, zato je za šetnju kroz prolaze potrebna baterijska lampa ili svetlo mobilnog telefona. Nakon cvokotanja u ledenoj pećini, zagrejaćete se penjanjem do jednog od vidikovaca. Najpoznatiji vidikovac je „Molitva“ do koje vodi uređena staza od 7km kroz rezervat. Međutim, lokalni vodiči se, u sklopu ove ture, odlučuju za „Ledeni pogled“, sa suprotne strane od Molitve, koji je pristupačan i sa vode. Postoji još skrivenih vidikovaca sa ne baš uređenim stazama odakle se, takođe, pruža spektakularan pogled. Kada mislite da odustanete dok se penjete do vrha, setite se da vas čeka „pogled od milion dolara“.

Ukoliko ste se odlučili da prenoćite na Uvcu, možete rezervisati neku etno kuću, brvnaru ili vilu. Tada ćete imati prilike da se okupate u jezeru, probate čuveni sjenički sir, uživate u svežem vazduhu i tišini tokom noći ili prošetate stazama kroz pravi zeleni raj na zemlji. Za to vreme, iznad vas lete kraljevi Uvca, beloglavi supovi.

Beloglavi supovi

Beloglavi supovi su vrsta orla lešinara, čiji raspon krila doseže do 3m. Znate li priču o Dobrili, ženki supa koja se izgubila i odletela čak do Anadolije u Tuskoj? Ne treba ih se bojati, jer se hrane isključivo leševima uginulih životinja. I ne samo to, oni svojom ishranom vrše prirodnu reciklažu i sprečavaju širenje zaraze. Nakon Drugog svetskog rata pretilo im je izumiranje, ali su spaseni zahvaljujući Biološkom insitutu iz Beograda. Godine 1994. je napravljeno hranilište  „Manastirina” u koje se godišnje donese oko 250 tona hrane.

Danas na ovom području ima oko 500 jedinki beloglavih supova. Zanimljivo je da žive u kolonijama po parovima. Može se reći da su sinonim za vernost, jer čitav svoj životni vek imaju samo jednog partnera. Kada ženka snese jaje (samo jedno godišnje), na njemu leže oba roditelja 54-56 dana. Gnezda se nalaze na stenama, obično preko 500 metara nadmorske visine (najviše do 1200m). Zahvaljujući svim merama zaštite, danas su uvački beloglavi supovi najveća takva kolonija na Balkanu i simbol ovih nestvarnih pejzaža.

Kako doći do Uvca i rezervisati krstarenje?

Nova Varoš je udaljena od Beograda 280km. Izgradnjom autoputa, umesto nekadašnjih 5 sati do kamene brane, sada je potrebno oko 4 (ukoliko vozite po propisima). Od raskrsnice u Novoj Varoši do brane ima 11km. Krenete ka selu Akmačići, ali na raskrsnici kod prodavnice skrenite levo ka Komaranima i samo se nastavite pravo ka jezeru. Krstarenje traje oko 4 i po sata i neophodne su rezervacije unapred, zbog ograničenog broja ljudi u specijalnom rezervatu prirode “Uvac”. Ako još niste smislili gde biste otišli za vikend, Uvac je topla preporuka.